Loạt bài chia sẽ của mẹ Hồ Thị Hải Âu. B5

Nghe con nói, mình cười cười: “Ừm, đấy không phải là điều mẹ khao khát tột bậc, mẹ chỉ mong con luôn hoan hỷ, thế là rất nhiều với mẹ rồi”

Bỗng dưng, Khuê tỏ ra ngạc nhiên, nói: “Ơ, con còn nhớ, hồi con học lớp 1, vào một ngày mưa ơi là mưa, mẹ mặc cho con đến mấy lần áo mưa, mẹ giải thích mặc như thế để con không thể bị ướt. Rồi chở con đi học piano, và mẹ nói: “Mẹ ước một ngày nào đó được nghe Khuê chơi một bản nhạc của nhà soạn nhạc thiên tài Jonhan Bach ở chính cái nôi của âm nhạc cổ điển đó là thành Viên. Kỷ niệm bữa ấy và lời ước của mẹ, con vẫn nhớ như in mà!

Nghe con nhắc lại câu chuyện nhỏ của hai mẹ con, trong muôn vàn những tình huống thực tế cuộc sống vẫn xảy ra, mà mình chuyển hóa thành một tình huống sư phạm, mục đích là để hỗ trợ sự quyết tâm đi học của con (và của mình nữa) trong một hoàn cảnh mưa gió bất lợi như thế, khiến mình lặng đi giây lát. Mình xúc động, vì thực ra mình đã quên, nhưng con gái lúc ấy còn bé bỏng, mà vẫn nhớ đinh ninh.

Đó chỉ là một biểu dụ, ví dụ để mình càng thấy sâu sắc với nhận định rằng: Khoảng thời gian đứa trẻ từ 0 đến18 tuổi được ví như khoảng thời gian kim cương của cuộc đời. Mỗi một giây một khắc đi qua không phải là sự lặp đi lặp lại những điều đã thành quen, mà đấy là quãng thời gian với mỗi phút giây là tràn đầy ý nghĩa và quý giá. Là quãng đường trải nghiệm sâu sắc, đứa trẻ dù muốn hay không, sẽ nhận lấy những bài học, những vui buồn, cũng có thể là những biến cố… theo nó suốt cuộc đời. Ghi dấu khó phai trong cuộc đời.

Để khoảng thời gian từ 0 đến 18 tuổi của một đứa trẻ, có trở thành kim cương thực sự hay không, thì nó phụ thuộc rất nhiều vào môi trường giáo dưỡng của gia đình. Chính bởi thế, John Deway một nhà cách mạng giáo dục Mỹ thế kỷ 20 đã có câu nói nổi tiếng: “Giáo dục gia đình phải được coi là giáo dục cơ sở”.

Ngay ở Việt Nam thì hệ thống giáo dục mang tính cưỡng bức (tức là giáo dục phổ cập tại trường học) chỉ bắt đầu sau năm 1954. Vì thế, việc học cưỡng bức phổ cập còn rất mới chứ chưa có lịch sử lâu dài. Và việc giáo dục trong môi trường gia đình, theo kiểu truyền thụ QUAN SÁT VÀ BẮT CHƯỚC từ gia đình, bố mẹ, cộng đồng nhỏ xung quanh đứa trẻ cần được ưu tiên là cơ sở và căn bản.

Trở lại với “18 năm kim cương” của cuộc đời (0 – 18 tuổi). Khi đã xác định được đây là khoảng thời gian vô cùng quý báu để có thể trao tặng cho con, mình đã cảm thấy một nguồn năng lượng lớn, một quyết tâm cao để tìm kiếm tri thức, những hiểu biết khoa học, và chuẩn bị chiến lược, hành trình cùng con một cách sáng suốt. Đó là lúc, mình đã thấu hiểu, vì sao các nhà tâm lý học, phân tâm học, các nhà tội phạm học thường đi trên một con đường kinh điển, đó là lần về ký ức tuổi thơ của những phạm nhân, sự thụ hưởng giáo dưỡng của phạm nhân thuở thiếu thời tồi tệ ra sao, một ấu thơ bất hạnh, bị bạo ngược, lạm dụng như thế nào, vân vân…và họ tìm thấy manh mối, nguyên nhân của hành vi dẫn đến tội phạm ở dấu vết quá khứ đó.

Điều này là một gợi ý sáng suốt để mình hiểu rằng, quãng đời tuổi thơ, sẽ hằn dấu vào trong não bộ, và thực sự đi theo, ảnh hưởng, ám ảnh, chi phối mạnh mẽ hành vi của người đó ở tuổi thành niên và mãi mãi suốt cuộc đời. Dấu vết ấu thơ là một cái gì đó rất mạnh mẽ.

Chính bởi vậy, việc cha mẹ đồng hành cùng con cho đến năm 18 tuổi là vô cùng cần thiết, cho dù xã hội đang tràn ngập các gói dịch vụ làm thay vai trò của bố mẹ. Bởi nó liên quan đến vấn đề hạnh phúc. Những điều của tuổi thơ bé, dường như sẽ lùi vào dĩ vãng, nhưng thực ra, nó vẫn có tính quyết định và định hướng cho cuộc đời khi thành niên và mãi mãi về sau.